Kategori: Makaleler

Osmanlı’da Anane Ne Demek? Toplumsal Yapının Sessiz Kurucusu Bir sosyolog araştırmacı olarak Osmanlı toplumunu incelerken hep aynı soruya takılırım: Bu kadar farklı coğrafyalardan, dillerden, dinlerden oluşan bir imparatorluk nasıl asırlarca ayakta kalabildi? Cevap çoğu zaman kanunlarda değil, insanların gündelik yaşamında gizlidir. İşte bu noktada karşımıza çıkan kavram, ananedir. Anane, yalnızca “gelenek” ya da “örf” demek değildir; toplumun davranış biçimlerini düzenleyen, bireyleri birbirine bağlayan, görünmez bir toplumsal sözleşmedir. — Anane Kavramının Sosyolojik Temeli Osmanlı’da anane, bireylerin davranışlarını yönlendiren yazısız kurallar bütününü ifade eder. “Örf” ve “adet” kelimeleriyle yakından ilişkili olsa da, anane daha derin bir anlam taşır: Bir toplumun kültürel sürekliliğini…

Kama Yeri Nedir? Taşların Gizli Dili ve Ustalığın İnceliği Bir inşaat ustasının elinde bir taşın hayat bulduğunu hiç izlediniz mi? Elindeki çekiçle, keskiyle, sabırla taşın damarlarını hisseden usta; aslında sadece bir yapı değil, bir hikâye de inşa eder. Bu hikâyenin en dikkat çekici kahramanlarından biri de “kama yeri”dir. Belki adını duymuşsunuzdur, belki de ilk kez bu satırlarda karşılaşıyorsunuzdur. Ama emin olun, kama yeri; taşın, emeğin ve mühendisliğin buluştuğu büyüleyici bir detaydır. Kama Yeri: Taşın Tutunduğu Gizli Nokta Kama yeri, yapı taşlarının birbirine kenetlenmesini sağlayan, taşın yüzeyine açılan özel oyuktur. Basitçe anlatmak gerekirse, iki taşın birleştiği noktada, bir kama (üçgen ya…

İlk Boksör Kimdir? Bilimsel Merakla Tarihin Yumruğuna Yakından Bakış Bazen en basit sorular, bizi en derin araştırmalara götürür. “İlk boksör kimdir?” sorusu da bunlardan biri. Çünkü bu, yalnızca bir sporcunun kim olduğunu değil, insanlık tarihinin ilk fiziksel rekabet biçimlerinden birini sorgulamak anlamına gelir. Bu yazıda, bilimin, arkeolojinin ve spor tarihinin ışığında, boksun kökenine ve “ilk boksör”ün kim olabileceğine birlikte bakacağız. Merak edenler için hem veriye dayalı hem de herkesin anlayabileceği bir yolculuk bu. — Boksun Bilimsel Kökleri: İnsanlıkla Başlayan Mücadele Bilimsel olarak, boksun temelleri insanın evrimsel geçmişine kadar uzanır. Antropologlar, ilk yumruklaşma davranışının savunma ve üstünlük kurma içgüdüsünden doğduğunu belirtir.…

Göbeğin Ekonomisi: Kaynakların Sınırlılığı, Kararların Ağırlığı Bir ekonomist, insan davranışlarını yalnızca piyasa rakamlarıyla değil, kaynakların kıtlığıyla da açıklar. Enerji sınırlıdır, zaman sınırlıdır, irade de sınırlıdır. Tıpkı devletlerin bütçesi gibi, insan bedeni de kaynaklarını nasıl yönettiğine göre şekillenir. Göbek nasıl eritilir? sorusu bu bağlamda sadece biyolojik değil, ekonomik bir meseledir. Çünkü göbek, aslında kişisel kaynak dağılımının, arz-talep dengesinin ve yatırım stratejisinin somut sonucudur. Metabolizmanın Piyasası: Arz, Talep ve Denge Arayışı Vücudumuz bir piyasa sistemi gibi işler. Kalori bir “para birimi”, metabolizma bir “banka”, kas kütlesi ise üretim gücüdür. Tükettiğimiz enerji (talep) ile harcadığımız enerji (arz) arasındaki fark büyüdükçe, sistemde “enflasyon” oluşur…

“Uçak Ulaşım Nedir?” — Gökyüzünde Kahkahalarla Bir Yolculuk Uçak ulaşımını tanımlamak aslında kolay: Bir yerden başka bir yere gökyüzü üzerinden gitmek. Ama hadi dürüst olalım; hepimizin aklında bu iş sadece “A noktasından B noktasına uçmak” değil, daha çok “El bagajına su şişesi koymama mücadelesi, koltuk yanındaki yabancıyla sosyalleşip sosyalleşmeme savaşı ve türbülans anında dualar” olarak kodlanmış durumda. Peki, bu yolculuğa biraz mizahla bakalım mı? Gökyüzüne Giden Çözüm Odaklı Erkekler Erkekler için uçak ulaşımı tam bir strateji oyunu. Check-in sırasında hızlı şerit bulma planı, kabin bagajını en yakın raflara kapma taktiği, hatta boarding anında “ön kapıdan mı girsek, arka kapıdan mı”…

Germanyum’un Simgesi ve Toplumsal Yapı: Erkeklik, Kadınlık ve Kültürel Pratikler Üzerine Bir Sosyolojik Analiz Sosyoloji, toplumların yapısını, bireylerin birbirleriyle olan etkileşimlerini ve toplumsal normların zaman içinde nasıl şekillendiğini anlamaya çalışan bir disiplindir. Bu alanda yapılan araştırmalar, toplumların sürekli olarak birbirleriyle etkileşim içinde olduklarını, ancak aynı zamanda bireylerin de bu yapılar içinde kendi yerlerini belirlemek için çeşitli çabalar sarf ettiklerini ortaya koyar. Bugün, bu yazıda toplumsal yapılar ve bireyler arasındaki etkileşime dair bir inceleme yaparken, özellikle cinsiyet rollerinin nasıl şekillendiği ve bireylerin bu rollerle nasıl ilişkilendikleri üzerine de düşünmeye çalışacağız. Bu yazının ana odağını ise, toplumun genel yapısı ve cinsiyet rollerinin,…